Jaques Vredeman

Jaques Vredeman werd in 1558 of 1559 geboren, vermoedelijk te Mechelen; hij overleed te Leeuwarden in 1621.

Opleiding:
Het is niet bekend bij wie hij zijn opleiding genoot. Niets bevestigt concreet zijn Mechelse geboorte maar wanneer dit vermoeden juist is, kan hij wellicht worden geïdentificeerd met de Mechelse koorknaap Jacus Vreedman die van 1575 tot 1577 in de Sint-Romboutskerk dienst deed. In de meest recente literatuur wordt ervan uitgegaan dat hij een zoon was van de componist Sebastiaan Vredeman (Mechelen ca. 1530-ca. 1600 Leiden) en het ligt dan voor de hand te veronderstellen dat ook hij een rol heeft gespeeld in Jaques’ muzikale opvoeding.

Werkzaamheden:
In 1589 werd Jaques Vredeman ingeschreven als burger van Leeuwarden. Hij werd er leider van het plaatselijke collegium musicum, muziekleraar aan de latijnse school en voorzanger in de Jacobijner kerk.

Composities:
Vier publicaties, gespreid over bijna twintig jaar, van 1602 tot 1621, vatten het bewaard gebleven compositorisch en muziektheoretisch werk van Jaques Vredeman samen. De eerste heeft als titel Musica miscella, cioè Mescolanza di madrigali, canzoni e villanelle in lingua frisica à quattro e cinque voci en is in 1602 door Julius van den Rade in Franeker uitgegeven. Het is een bundel met madrigalen op Italiaanse teksten, chansons op Franse teksten en -wat bijzonder is- villanellen op Friese teksten. Helaas zijn niet alle stemmen bewaard gebleven: het Alto-stemboek ontbreekt.
Vijf vierstemmige stukken van Jaques Vredeman -vier op Nederlandse, één op Franse tekst- staan in een verzamelbundel die in 1608 in Amsterdam verscheen onder de titel Livre septième des chansons vulgaires de diverses auteurs a quatre parties, convenables et utiles à la jeunesse. Uitgever was Cornelis Claesz in Amsterdam. Van deze bundel zijn de Contratenor, Tenor en Bassus bewaard gebleven; de Superius is verloren gegaan. Tien jaar na het Livre septième verscheen een inleiding tot de muziektheorie, door Vredeman geschreven, onder de titel Isagoge musicae, dat is Corte, perfecte en grondighe instructie van de principale musijcke en uitgegeven in Leeuwarden door Abraham van den Rade (1618). Tenslotte was Jaques Vredeman als muzikaal redacteur betrokken bij de publicatie van het liedboek De Friesche lust-hof van Jan Janszoon Starter dat in 1621 in Amsterdam bij Dirck Pieterszoon Voscuyl het licht zag. Vredeman verzorgde de melodienotaties bij een groot aantal liederen. Meestal gaat het om gangbare melodieën, maar in een enkel geval zijn er verder onbekende melodieën zonder wijsaanduiding, die dus wel van de hand van Vredeman zouden kunnen zijn. Zekerheid is hier niet te geven. Een Leeuwarder inventaris uit de eerste helft van de 17e eeuw vermeldt nog enkele werken van Vredeman, zeker of vermoedelijk in handschrift: Villotte alla Napolitana a 4 voci geschreven en Bruloftslieden in bont papier met 4en. Deze werken zijn thans geheel onbekend.
De meerstemmige composities volgen de stijl van de tijd.